INFORMACJE DLA PACJENTA

 

I. Charakter i przebieg badania

Tomografia komputerowa TK lub CT (computed tomography) jest nowoczesną metodą diagnostyczną wykorzystującą promieniowanie rentgenowskie w celu uzyskania wielowarstwowych przekrojowych obrazów tkanek i narządów wewnętrznych, przetwarzanych przez specjalistyczne komputerowe oprogramowanie, w efekcie czego powstają dwu- i trójwymiarowe obrazy owych struktur.

Z uwagi na wszechstronny zakres zastosowania, tomografia komputerowa stała się podstawową metodą obrazowania we wszystkich specjalnościach medycyny.

Badanie TK jest bezbolesne i trwa zazwyczaj od 10 do 30 minut, w zależności od badanej okolicy i stopnia złożoności problemu diagnostycznego.

Podczas badania pacjent powinien leżeć nieruchomo i może być poproszony o wstrzymanie oddechu na kilka sekund (polecenie będzie słychać przez głośnik). Artefakty ruchowe powodowane przez ruchy pacjenta w trakcie procedury znacznie obniżają jakość badania.

Wykonanie badania TK zazwyczaj wymaga dożylnego podania pacjentowi środka kontrastującego, dlatego przed badaniem pacjent będzie miał założone wkłucie dożylne. Podczas podawania kontrastu może wystąpić uczucie ciepła, a także metaliczny posmak w ustach.

Badanie TK wykonywane jest wyłącznie na podstawie poprawnie wystawionego skierowania od lekarza kierującego. Dodatkowo konieczna jest pisemna zgoda pacjenta zarówno na wykonanie badania, jak i na podanie środka kontrastującego.

II. Zapisy na badanie Tomografii Komputerowej

Od 1 stycznia 2023 r. wykonujemy badania ambulatoryjne Tomografii Komputerowej:

• od poniedziałku do piątku w godzinach 8:30, 9:00, 12:30, 13:00, 13:30, 14:00
• oraz  w środy i czwartki w godzinach 15:00 - 18:45.

Zapisy pacjentów ambulatoryjnych z wystawionym skierowaniem, odbywają się w Pracowni Rentgenodiagnostyki Przychodni Specjalistycznej SPZOZ Świdnik, ul. Leśmiana 4, pokój nr 1 w godzinach:

08:00 – 15:00 - tel.: 81 751 56 95

III. Wskazania do badania TK:

• diagnostyka mózgowia, zmiany niedokrwienne, zapalne, nowotworowe;
• diagnostyka chorób klatki piersiowej;
• diagnostyka narządów miąższowych jamy brzusznej i miednicy, układu pokarmowego;
• diagnostyka naczyń tętniczych i żylnych całego ciała;
• diagnostyka schorzeń kręgosłupa i układu kostnego;
• diagnostyka urazów wielonarządowych.

IV. Przeciwwskazania do badania TK:

• ciąża lub jej podejrzenie (poza sytuacjami ratującymi życie);
• zespoły związane z wysokim ryzykiem wystąpienia choroby nowotworowej (np. zespół Nijmegen, ataksja itp.);
• alergia na jodowe środki kontrastujące, powikłania po poprzednich badaniach z kontrastem;
• w przypadku schorzeń tarczycy, alergii, paraproteinemii, niewydolności nerek lub wątroby, o dożylnym podaniu kontrastu decyduje lekarz radiolog na podstawie wyników badań;
• pacjenci z cukrzycą przyjmujący pochodne biguanidu (metforminy) i podwyższonym poziomem kreatyniny, powinni skontaktować się z lekarzem prowadzącym lub kierującym z powodu konieczności zaprzestania przyjmowania leków 2 dni przed i 2 dni po badaniu TK.

Obecność jakichkolwiek przeciwwskazań należy zgłosić lekarzowi przed badaniem!

V. Przygotowanie do badania TK:

1. Przed badaniem pacjent powinien wykonać badania laboratoryjne:
   • TSH (wynik ważny do tygodnia przed badaniem TK),
   • poziom kreatyniny oraz eGFR (wynik ważny do tygodnia przed badaniem TK),
2. W dniu poprzedzającym badanie:
   • należy pić dużo płynów (ok. 2 litry) - ważne jest odpowiednie nawodnienie organizmu;
   • do badania miednicy małej należy dodatkowo się przygotować: dzień przed badaniem - jeść lekkie posiłki (ostatni o godz. 18.00), o 16.00 wypić preparat np. Fortrans (przeczyszczający), wypić łącznie do godzin nocnych ok. 3 litry ciepłej, przegotowanej wody w calu usunięcia z jelit resztek pokarmowych;
3. W dniu badania należy:
   • wraz z skierowaniem na badanie TK, zgłosić się na badanie 30 minut przed wyznaczoną godziną (pacjenci ambulatoryjni);
   • być na czczo - nie wolno spożywać posiłków 6 godzin przed badaniem (chorzy na cukrzycę powinni skonsultować się z lekarzem prowadzącym, jak przygotować się do badania);
   • jeśli pacjent przyjmuje stałe leki, w dniu badania powinien je przyjąć zgodnie z zaleceniami lekarza, z wyjątkiem leków przeciwcukrzycowych zawierających metforminę (Metformin, Formetic, Siofor itp.);
   • w przypadku schorzeń tarczycy dostarczyć pisemną zgodę specjalisty endokrynologa na podanie kontrastu, wystawione maksymalnie 30 dni przed badaniem TK;
   • pić wodę niegazowaną w ilości 1-1,5 l małymi łykami godzinę przed badaniem;
   • w przypadku występowania astmy, zgłosić się na badanie z lekami wziewnymi;
   • po zgłoszeniu się na badanie, z pacjentem przeprowadzany jest wywiad w celu uzyskania niezbędnych informacji pomocnych podczas badania;
   • przynieść wyniki badań laboratoryjnych i jeśli to możliwe badań obrazowych: USG , RTG, TK itd.;
   • przynieść podpisaną świadomą zgodę na badanie oraz wypełnioną ankietę pacjenta (załącznik);
   • pacjenci mający wszczepione implanty i protezy proszeni są o zabranie ze sobą dokumentacji z tym związanej;
   • mieć ze sobą dowód osobisty;
   • przed badaniem ściągnąć biżuterię, ubranie, które zawiera metalowe elementy, opróżnić kieszenie, może być konieczne usunięcie aparatu słuchowego oraz protez zębowych.
4. Po badaniu kontrastowym należy:
   • po badaniu z użyciem środka kontrastującego pozostać min. 30 min. w poczekalni celem obserwacji czy nie wystąpią działania niepożądane;
   • przez dobę dbać o odpowiednie nawodnienie organizmu w celu wydalenia środka kontrastowego;
   • skonsultować się z lekarzem rodzinnym lub specjalistą w zakresie odstawienia leku i ponownego oznaczenia poziomu kreatyniny we krwi po badaniu (wymagają tego pacjenci przyjmujące leki p/cukrzycowe i ze schorzeniami nerek);
   • kobieta karmiąca piersią, nie powinna karmić dziecka wciągu 24h, a ściągnięty w tym czasie pokarm powinien zostać wylany;
5. Badania metodą TK u kobiet w ciąży wykonuje się:
   • w ograniczonych przypadkach, jeżeli nie można go wykonać po rozwiązaniu;
   • w sposób zapewniający maksymalną ochronę płodu poprzez wybór właściwej techniki badania oraz stosowanie osłon osobistych w okolicy brzucha i miednicy;
   • planowane badanie metodą TK u kobiet w wieku rozrodczym powinno być wykonywane w 10 dniu cyklu, w celu w celu uniknięcia narażenia na promieniowanie wczesnej nierozpoznanej ciąży.
     Jeśli jesteś w ciąży poinformuj personel o tym fakcie przed wykonaniem badania !!!
6. W czasie badania może zaistnieć konieczność podania dożylnie jodowego środka kontrastującego.
   O jego podaniu, na podstawie danych klinicznych ze skierowania oraz oceny radiologicznej pierwszej fazy badania wykonanej bez kontrastu, decyduje lekarz radiolog prowadzący badanie. Lekarz radiolog nadzorujący badanie może nie wyrazić zgody na podanie kontrastu, jeśli pacjent ma do tego bezwzględne przeciwwskazania.

Aktualnie stosuje się wyłącznie nowoczesne jodowe, niejonowe środki kontrastowe, cechujące się bardzo niskim ryzykiem wystąpienia objawów niepożądanych.

VI. Powikłania

Badanie TK jest bezpieczną procedurą, jednak mogą wystąpić objawy niepożądane związane z:

• zastosowaniem promieniowania X, które może mieć niekorzystny wpływ na organizm ludzki. Uszkodzenie DNA w konsekwencji może doprowadzić do rozwoju choroby nowotworowej, jednak ryzyko rozwoju nowotworu w wyniku narażenia spowodowanego badaniem TK jest znacznie niższe niż ryzyko rozwoju nowotworu w populacji.
  Dawka promieniowania podczas badania jest zredukowana do najmniejszego poziomu i jest monitorowana przez wprowadzony stały Program Zapewnienia Jakości. Najbardziej wrażliwe na działanie promieniowania jonizującego są dzieci i osoby w okresie dojrzewania.
• dożylnym podaniem środka kontrastowego zawierającego jod, który w sporadycznych przypadkach może dawać reakcje uczuleniowe o różnym stopniu nasilenia - od niewielkich, krótkotrwałych i przejściowych po poważne wymagających leczenia. Występują w 1-3 % wykonanych badań i są to najczęściej uczucie ciepła, alergia, wysypka, świąd skóry, nudności, wymioty, ból brzucha, zawroty głowy, niepokój, drżenia, drgawki, utrata przytomności, obrzęk płuc, wstrząs anafilaktyczny, zgon, zaburzenia czynności tarczycy, zaburzenia czynności nerek, uszkodzenie nerek, krwiak w miejscu wkłucia, wynaczynienie środka kontrastowego.
• Szczególne znaczenie mają powikłania nerkowe, ponieważ jodowe środki kontrastujące mogą powodować zarówno u osób chorych na nerki, jak i u osób zdrowych, zaburzenia funkcji nerek w postaci ostrej niewydolności nerek lub tzw. nefropatię pokontrastową. W celu minimalizacji ryzyka powikłań nerkowych, przed podjęciem decyzji o podaniu kontrastu i dawce środka kontrastującego, konieczna jest ocena czynności nerek (poziom kreatyniny w surowicy krwi i/lub eGFR).
  W razie wystąpienia u pacjenta objawów niepożądanych podczas badania, może ono być w każdej chwili przerwane w celu oceny tych objawów i wdrożenia postępowania medycznego.

Dlatego też skłonność do reakcji alergicznych pacjenta należy zgłosić personelowi przed rozpoczęciem badania!!!

VII. Wynik badania TK

• wynik składa się z opisu wykonanego przez lekarza radiologa oraz płyty CD z nagranym badaniem;
• pacjent ambulatoryjny odbiera wynik osobiście w Zakładzie Radiologii po wypełnieniu wniosku o jego wydanie;
• jeżeli pacjent nie może odebrać wyniku badania osobiście, powinien wypełnić upoważnienie osobie uprawnionej do
• odbioru wyniku (wszystkie druki dokumentacji dostępne są w Zakładzie Radiologii);
• wyniki badania z opisem lekarza specjalisty będą dostępne w ciągu tygodnia od dnia wykonania badania w Pracowni
• Rentgenodiagnostyki Przychodni Specjalistycznej SP ZOZ Świdnik, ul. Leśmiana 4, pokój nr 1.

Załącznik:

Formularz świadomej zgody na badanie oraz ankieta diagnostyczna:

• wersja z rozszerzeniem .doc
• wersja .pdf